Nếu thường xuyên theo dõi tin tức, thời sự, hay các chương trình hội nhập quốc tế chắc chắn bạn sẽ nghe nhiều đến thuật ngữ CPI. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu CPI là gì và hiểu hết về chỉ số này. Cho nên để mọi người có thể hiểu rõ hơn về CPI, bài viết hôm nay của chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn đầy đủ những thông tin về khái niệm, ý nghĩa, cách tính, ưu và nhược điểm của chỉ số này. Cùng eatonconsultinggroup.com theo dõi ngay nhé!
CPI là gì?
CPI là từ viết tắt của Consumer Price Index, có nghĩa là chỉ số giá tiêu dùng. Chỉ số này dùng để đo lường mức giá trung bình của hàng hóa, dịch vụ được người tiêu dùng mua trong một khoảng thời gian nhất định.
CPI đo lường giá cả trong hầu hết các lĩnh vực như: quần áo, thực phẩm và đồ uống, giáo dục, dịch vụ y tế, phương tiện vận chuyển, nhà ở, giải trí…. và một số hàng hóa, dịch vụ khác.
Ý nghĩa của CPI
CPI là chỉ số quan trọng và không thể thiếu khi đánh giá nền kinh tế của một nước. Cụ thể chỉ số này có ý nghĩa như:
- Phản ánh biến động của thị trường
CPI là một trong những chỉ báo quan trọng phản ánh xu thế và mức độ biến động của giá bán lẻ các mặt hàng tiêu dùng và dịch vụ của dân cư và các hộ gia đình. Nó theo dõi về mức độ thay đổi của chi phí sinh hoạt theo thời gian. Khi chỉ số CPI tăng thì mức giá hàng hóa trung bình tăng và ngược lại.
- Báo hiệu lạm phát, suy giảm nền kinh tế
Nhờ chỉ số CPI, chúng ta cũng có thể nhận biết được nền kinh tế có đang rơi vào tình trạng lạm phát hay không. Khi chỉ số CPI tăng chứng tỏ giá hàng hóa tăng, tức là lạm phát đang có dấu hiệu gia tăng. Khi mà giá tăng đến một mức độ không thể kiểm soát được thì lạm phát sẽ trở thành siêu lạm phát.
Khi chỉ số CPI giảm thì cũng là dấu hiệu cho thấy sự sụt giảm của tổng cầu, dẫn đến tình trạng giảm phát, kéo theo đó là sự suy thoái về kinh tế và gia tăng tình trạng thất nghiệp.
Cách tính chỉ số giá tiêu dùng CPI
Cách tính chỉ số giá tiêu dùng CPI cũng tương đối đơn giản. Cụ thể, các bạn chỉ cần làm theo các bước sau đây:
- Cố định giỏ hàng hóa: Bạn có thể làm bước này bằng cách thông qua điều tra các loại hàng hóa, dịch vụ trong 1 khoảng thời gian nhất định.
- Xác định giá cả: thống kê giá cả của mỗi mặt hàng tại mỗi thời điểm.
- Tính chi phí (bằng tiền): Bạn có thể tính theo công thức dùng số lượng nhân với giá cả của từng loại hàng hoá rồi cộng tất cả hàng hóa lại với nhau.
- Lựa chọn thời kỳ gốc để làm cơ sở rồi tính chỉ số giá tiêu dùng bằng công thức sau:
Trong đó: Chi phí mua hàng hóa được tính bằng việc lấy số lượng hàng hóa nhân với giá.
Chỉ số giá tiêu dùng thường được tính theo từng năm nên chi phí mua hàng hóa được tính cho cả năm.
Bên cạnh đó, từ công thức tính chỉ số CPI, chúng ta còn có thể tính được chỉ số lạm phát theo công thức:
Ví dụ: Giá cả hàng hóa X trong năm nay là 100.000 VNĐ, trong năm người tiêu dùng đã mua 1500 đơn vị hàng hóa. Giá hàng hóa X của năm trước là 90.000 VNĐ và số lượng hàng hóa người tiêu dùng mua là 1300 đơn vị hàng hóa.
Chỉ số giá tiêu dùng CPI được tính như sau:
Ứng dụng của chỉ số CPI trong thực tế
Chỉ số giá tiêu dùng là một chỉ số quan trọng để đánh giá nền kinh tế của một nước. Cụ thể người ta thường sử dụng chỉ số này áp dụng vào những trường hợp như sau:
– Dự đoán trước những thay đổi về giá
Thông qua chỉ số CPI, chúng ta có thể đưa ra được những nhận định khách quan về nền kinh tế đất nước. Chính phủ, các doanh nghiệp cũng như người dân có thể đưa ra được những dự đoán về tình tình biến động của giá cả hàng hóa – dịch vụ, từ đó có sự chuẩn bị trước khi thay đổi giá.
– Đo lường lạm phát
Như đã nói ở trên thì chỉ số giá tiêu dùng cũng được ứng dụng để đo lường chỉ số lạm phát cho các yếu tố kinh tế khác như: giá trị đồng tiền, doanh số bán lẻ, thu nhập…
– Điều chỉnh mức thu nhập
Chỉ số CPI còn được sử dụng để nhà nước có mức điều chỉnh về mức thu nhập của người dân. Cụ thể, khi mà chỉ số CPI tăng lên tức là giá cả trung bình của hàng hóa tăng, nhà nước sẽ có chính sách điều chỉnh về mức lương cơ bản phù hợp cho mức chi của hàng hóa tiêu dùng.
Một số hạn chế của CPI
Trong thực tế rằng, không có chỉ số nào có thể phản ánh được hoàn hảo giá cả của thị trường. Bất kỳ một chỉ số nào cũng luôn tồn tại những mặt hạn chế của nó và CPI cũng không phải là trường hợp ngoại lệ.
Những mặt hạn chế của CPI đó là:
- Không phản ánh sự xuất hiện của các hàng hóa mới
CPI chỉ cố định với “giỏ hàng hóa” nhất định nên khi có một sản phẩm mới được tung ra thị trường thì nó sẽ không được tính vào CPI. Do đó, CPI không đo lường được thực tế các sản phẩm của nền kinh tế, nhất là khi có sản phẩm mới được tạo ra thu hút được nhiều khách hàng quan tâm.
- Chỉ số CPI không phản ánh chất lượng của hàng hóa
Chỉ số giá tiêu dùng CPI chỉ đơn thuần phản ánh sự thay đổi về giá cả hàng hóa mà không quan tâm đến sự thay đổi về chất lượng, không đánh giá được bất kỳ lợi ích nào mà hàng hóa mang lại cho người tiêu dùng. Khi có sự thay đổi trong chất lượng mà chỉ số này chỉ có xu hướng phóng đại mức giá lên.
- CPI không bao quát hết tất cả các loại hình sản xuất và tiêu dùng trong nền kinh tế
Chỉ số giá tiêu dùng CPI chỉ là thước đo tương đối về sự thay đổi của giá cả của các mặt hàng thiết yếu được người tiêu dùng mua trong “giỏ hàng hóa”,. Cho nên CPI chỉ mang tính đại diện mà không phải toàn bộ các lĩnh vực trong nền kinh tế. Chính vì vậy, để có cái nhìn toàn diện hơn về tổng thể của nền kinh tế đòi hỏi mọi người phải có sự quan sát của các chỉ số kinh tế khác.
Kết luận
Trên đây chúng tôi đã tổng hợp và cung cấp cho bạn những thông tin về chỉ số CPI là gì, ý nghĩa của CPI, tính tính CPI, ứng dụng của chỉ số giá tiêu dùng CPI cũng như mặt hạn chế của chỉ số này. Hy vọng rằng, bài viết sẽ trở thành nguồn kiến thức bổ ích, hỗ trợ bạn trong quá trình học tập, làm việc cũng như trong cuộc sống hàng ngày.